พระนามของกษัตริย์ผู้ก่อตั้งอาณาจักรล้านนา พญามังราย ไม่ใช่ พ่อขุนเม็งราย

พระนามของกษัตริย์ผู้ก่อตั้งอาณาจักรล้านนา มักถูกเรียกว่า “พ่อขุนเม็งราย” โดยอ้างอิงจากพระนามที่ปรากฏในพงศาวดารโยนก ที่พระยาประชากิจกรจักร์ (แช่ม บุนนาค) เรียบเรียงขึ้นในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แต่นักวิชาการเคยออกมาทักท้วงหลายครั้งแล้วว่า การเรียกพระนามเช่นนั้นไม่ถูกต้อง เนื่องจากเอกสารโบราณล้วนเรียกพระองค์ว่า “พ(ระ)ญามังราย” หรือ “พญามังราย”ด้วยกันทั้งสิ้น

ด้วยเหตุนี้จึงมีการตั้งกลุ่มรณรงค์เรียกร้องให้มีการแก้ไขให้เรียกขานพระนามของพระองค์ให้ถูกต้องผ่านเว็บไซต์ change.org โดยมีคุณ Thanainan Rajkitwanich เป็นผู้เริ่มต้นการรณรงค์ตั้งแต่วันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2559

ทั้งนี้ เคยมีผู้อธิบายที่มาของการเปลี่ยนชื่อของพระองค์ไปเป็น “เม็งราย” ว่าเป็นผลมาจากการเมืองระหว่างประเทศ ซึ่งสยามกำลังเผชิญหน้ากับความเสี่ยงที่จะสูญเสียดินแดนล้านนาให้กับอังกฤษ และการที่พระนามของปฐมกษัตริย์แห่งล้านนามีคำนำหน้าขึ้นว่า “มัง” อย่างกษัตริย์พม่าหลายพระองค์ ทำให้ฝ่ายสยามเกรงว่าจะเป็นเหตุให้พม่ามาอ้างสิทธิเหนือดินแดนล้านนา ผู้นำสยามในยุคนั้นจึงเปลี่ยนชื่อที่แท้จริงของพระองค์ไปเป็น “เม็งราย” เสีย ซึ่งขัดต่อหลักฐานทางประวัติศาสตร์ร่วมสมัย

เช่นเดียวกับการใช้ชื่อตำแหน่งของพระองค์ว่า “พ่อขุน” ก็ไม่ถูกเพราะไม่ใช่ทำเนียมเดิมของล้านนา ที่เรียกกษัตริย์ว่า “พระญา”  การนำคำว่า “พ่อขุน” ไปใช้กับพระองค์จึงเป็นสิ่งที่เพิ่งสร้างขึ้นในยุคหลังเช่นกัน